Kanun ile Sanayi Bölgeleri Uyum Konseyi’nin oluşumuna ait kararlar kaldırıldı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, kurum ve kuruluşların yahut yönetici şirketin müracaatına istinaden veya resen yer seçimi yapmak suretiyle endüstri bölgeleri kurulu bölgelere, ek alan teklifinde bulunabilecek.
Bakanlıkça belirlenen alanlarda, Cumhurbaşkanınca sanayi bölgelerinin kurulmasına yahut alan eğine müsaade verilebilecek. Belirlenen alanların Cumhurbaşkanlığına sunulmasından evvel yönetici şirket kurulacak.
İlan edilen sanayi bölgesi alanından büyük olmamak kaydıyla bölgeye ek edilecek alanlara Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca karar verilecek ve yeni sonlar Resmi Gazete’de yayımlanacak.
Endüstri bölgesi ilan edilen alanlardaki topraklar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca kamulaştırılarak Hazine ismine tescil edilecek. Bu yerlerin, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca sanayi bölgesi olarak kullanılmak üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına tahsisi yapılacak.
Endüstri bölgesinin yatırıma hazır hale getirilmesi için gerekli kamulaştırma bedeli ve etüt, harita, plan, proje dahil altyapı ile ilgili tüm masraflar öncelikle yönetici şirket yahut yatırımcılar tarafından yahut Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanacak. Kamulaştırma bedeli yönetici şirket tarafından karşılanmışsa düzenlemedeki teşvik önlemine nazaran süreç yapılacak.
Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığınca Yenilenebilir Güç Kaynak Alanı (YEKA) olarak belirlenen alanlar, yeniden yer seçimi yapılmadan direkt sanayi bölgesi ilan edilebilecek.
Yatırımcılar, yönetici şirket ile uyum içinde belirlenecek
Endüstri bölgelerinde yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı gerçek ve hükmî şahısların Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına yahut yönetici şirkete başvurusu üzerine, yönetici şirket ve bakanlığın belirlediği yatırımcılara ön yer tahsisi yapılacak. Yatırımcının ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesinin akabinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının uygun görüşü üzerine yatırımcı lehine bağımsız ve daima nitelikte irtifak hakkı tesis edilecek yahut kullanma müsaadesi verilecek.
Yatırımcı, irtifak hakkı yahut kullanma müsaadesi verilmesinden itibaren belirlenen mühlet ve temeller kapsamında en geç 5 yıl içinde yatırımını tamamlayacak. Verilen müddette yatırım gerçekleşmezse gecikmenin münasebetleri Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca pahalandırılacak ve gerekirse bu mühlet 1 yıl uzatılabilecek. Verilen ek müddet içinde yatırımın gerçekleşmemesi halinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının talebi üzerine Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca irtifak hakkı tesisi yahut kullanma müsaadesi kontratı feshedilecek.
Atık suları ilgili deşarj standartlarında arıtarak belediye altyapısına veren sanayi bölgelerinden, belediyelerce atık su uzaklaştırma bedeli alınmayacak.
İrtifak haklarına ait düzenlemeler
Kanunla, ÇED süreci, ÇED mevzuatında ayrıntılı formda yer aldığı ve bu sürece yönelik ek unsura gereksinim olmadığı için Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun “ÇED Süreci” başlıklı unsuru yürürlükten kaldırıldı.
Endüstri bölgelerinde yer alan yatırımlara yatırım teşvik kararnamesi kapsamında hangi teşviklerin verileceği ve verilecek tüm teşviklerin hangi yatırımlara ne halde ve ölçüde uygulanacağı bahislerinde Cumhurbaşkanı yetkili olacak. Cumhurbaşkanınca, sanayi bölgelerinde yer alan yatırımlara ait ek teşvikler belirlenebilecek.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca, kamulaştırılan taşınmaz malların kamulaştırma bedelleri bakanlığın bütçesinden karşılanmışsa bu taşınmaz mallar üzerinde kontratında belirtilen müddet kadar yönetici şirket yahut yatırımcılar lehine bedeli karşılığında, kamulaştırma bedeli yönetici şirket yahut yatırımcılar tarafından karşılanmışsa yönetici şirket yahut yatırımcılar lehine bedelsiz olarak bağımsız ve daima irtifak hakkı tesis edilebilecek.
Düzenlemeyle yatırımcılara ve yönetici şirkete, sanayi bölgelerinde yatırımların tamamlanması koşuluyla mülkiyet bölümü imkanı sağlanacak. Yönetici şirket, mülkiyet periyodundan sonra satış ve kiralama yapabilecek.
Endüstri bölgeleri içinde yer alacak yatırımcılar ruhsat, onay ve izinlere ait harçlardan muaf olacak
Kanun’a nazaran, sanayi bölgeleri imar ve parselasyon planları ile değişiklikleri, belirlenen asıllara uygun hazırlanacak, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca onaylanacak.
Onaylı imar ve parselasyon planları ve değişiklikleri Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının internet sitesinde ve valilikçe belirlenecek ilan yerlerinde bir hafta mühletle ilan edilecek, itiraz olmazsa ilan mühletinin sonunda yürürlüğe girecek. İmar planları hazırlanırken Sağlık Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ortasında yapılacak protokol kapsamında belirlenen sıhhat müdafaa bandı bırakılacak.
Endüstri bölgesi hudutlarındaki kapanan kadastral ve imar yolları ile parklar, her türlü sorumluluğu sanayi bölgesinin yönetilmesinden sorumlu şirkete ilişkin olmak üzere Hazine ismine tescil olunacak. Sanayi bölgelerindeki altyapı ve üstyapıya ait etüt, harita ve projeler, ruhsat ve müsaadeler, iş yeri açma ve çalışma ruhsatları Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı onayı ve denetimine tabi olacak.
Endüstri bölgelerindeki altyapı ve üstyapı projelerinin denetimi, arazi denetimi ve bunlara ait altyapı ve üstyapı inşaatlarının üretim denetimi ve işletme kademesindeki denetimler Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yapılacak yahut yaptırılacak.
Ruhsatsız yahut ruhsata tersliği tespit edilen yapılar için İmar Kanunu’nun ilgili hususları kapsamında yapılacak süreçler Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tesis edilecek. Yapılara ait yıkım kararı alınması halinde yıkım süreci Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının talimatı üzerine valilik tarafından yapılacak. Bu kapsamdaki idari para cezaları Bakanlıkça verilecek.
Endüstri bölgeleri içinde yer alacak yatırımcılar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından onaylanan ruhsat, onay ve izinlere ait harçlardan muaf olacak.
İmar Kanunu’nun mekansal standartlar ve kıymet artış hissesine ait kararları, sanayi bölgelerinde uygulanmayacak. Sanayi bölgesinin gereksinimine nazaran eğitim, Ar-Ge, laboratuvar, güç, lojistik, sıhhat, güvenlik, kreş, park ve gibisi idari, ticari ve teknik hizmetlerin yer alacağı alanlar bırakılacak.
Yatırımcıların ihtiyaçları
Yatırımcıların gereksinimi olan elektrik, su, kanalizasyon, doğal gaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri ve gibisi altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma, sanayi bölgelerinin yönetilmesi ve işletilmesinden sorumlu hükmî kişinin yetki ve sorumluluğunda olacak.
Yatırımcılar elektrik, su, doğal gaz ve gibisi muhtaçlıklarını sanayi bölgesi tesislerinden karşılamak zorunda olacak. Sanayi bölgesinden sorumlu hükmî kişinin müsaadesi olmaksızın bu gereksinimler diğer yerden karşılanamayacak ve bu emelle münferiden tesis kurulamayacak fakat elektrik dağıtım lisansına sahip sanayi bölgelerinde hür tüketici sonunu aşan yatırımcılar, tedarikçilerini seçme hakkını, sanayi bölgesine dağıtım bedeli ödemek kaydıyla kullanabilecek.
Endüstri bölgelerinden sorumlu hükmî kişi, yatırımcıların elektrik muhtaçlığını karşılamak gayesiyle tüketim ölçüsüne bakılmaksızın hür tüketici sayılacak. Başka şirket kurma kaidesi aranmaksızın sanayi bölgelerinden sorumlu hükmî kişi yahut yatırımcılar kendi gereksinimleri için elektrik üretim tesisleri kurma ve işletme hakkına sahip olacak. Bu kapsamda sanayi bölgeleri sonları içindeki elektrik üretim ve dağıtımına ait faaliyetler, Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat kapsamında yürütülecek.
Endüstri bölgesi ilan edilen alanda yatırımcılara ilişkin elektrik yahut doğal gaz aboneliğinin bulunması halinde doğal gaz dağıtımı ilgili dağıtım lisansı sahip hükmî kişinin muvafakatiyle, elektrik dağıtımı ise TEDAŞ ve ilgili dağıtım lisansı sahibi hukuksal kişinin muvafakati ve TEDAŞ’a ilişkin olan dağıtım tesis bedelinin TEDAŞ’a ödenmesi kaydıyla yapılabilecek.
Endüstri bölgelerinde elektriğin dağıtım, üretim ve işletme, faaliyetlerine ait yol ve asıllar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının görüşünü almak kaydıyla EPDK tarafından düzenlenecek. Sanayi bölgelerinde doğal gazın dağıtım ve işletme faaliyetlerine ait adap ve temeller Bakanlıkça düzenlenecek.
Kamulaştırma ve altyapı harcamaları
Kanun’un “ihtisas sanayi bölgeleri” ve “münferit yatırımlar” başlıklı hususları yürürlükten kaldırıldı.
Özel sanayi bölgesi ilan şartlarından biri olan kurulu alanlarda 150 bin metrekare koşulu 100 bin metrekareye, boş alanlarda 200 bin metrekare kuralı 150 bin metrekareye düşürülecek. Daha küçük alanlarda yüksek teknolojili, stratejik, katma kıymetli, ihracat potansiyeli yüksek yatırımlar da özel sanayi bölgesi imkanlarından faydalanabilecek.
Özel sanayi bölgesi ilan edilen alan içerisinde müracaat sahibinin talep etmesi, özel mülkiyete husus arazi maliklerinin sanayi yatırımı yapmayı taahhüt etmesi kaidesiyle kelam konusu özel mülkiyete mevzu arazinin kamulaştırılmaması tarafında düzenleme yapılıyor.
Özel sanayi bölgelerindeki kamulaştırma ve altyapı harcamaları müracaat sahibi tarafından karşılanacak, bu bölgelerde yer alacak yatırımcıların belirlenmesi basamağında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından uygun görüş alınacak.
Özel sanayi bölgesi ilan edilecek alanlarda, gerçekleştirme mühleti 5 yılı geçmemek üzere her yıl, bir evvelki yıla ait olarak Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen tekrar değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere güncellenmek kaydıyla en az 750 milyon lira fiyatında yeni yatırım taahhüdünde bulunulması kuralı aranacak.
Başvuru sahibinin talep etmesi ve özel sanayi bölgesi içerisindeki özel mülkiyete bahis arazi maliklerinin bu düzenleme kararları yeterince yatırım yapacağını taahhüt etmeleri şartıyla kamulaştırma yapılmayacak.
Özel sanayi bölgesinin yatırıma hazır hale getirilmesi için gerekli kamulaştırma, etüt, harita, plan, proje dahil altyapı ile ilgili tüm masrafları, müracaat sahibi gerçek ve hükmî kişi karşılayacak.
Özel sanayi bölgelerinde idare, işletme ve her türlü hizmet masrafları da yatırımcılarca karşılanacak. Bu bölgelerdeki yatırımcılar, idareden sorumlu müracaat sahibine mevzuattan kaynaklanan yükümlülük ve sorumluluklarını yerine getirmekle mükellef olacak.
Yönetici şirket, kurum ve kuruluşlardan gelen taleplerde müracaat sahibi tarafından, Bakanlıkça resen yapılan çalışmalarda ise sanayi bölgesinin kurulacağı vilayet sonları içindeki varsa sanayi odaları, yoksa ticaret ve sanayi odası yahut Bakanlıkça belirlenen gerçek yahut hukuksal bireyler tarafından kurulacak. Yönetici şirket, Bakanlığın talebi üzerine faaliyetleriyle ilgili her türlü evrak ve bilgiyi Bakanlığa sunacak. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen yönetici şirket görevlilerine 50 bin liradan 200 bin liraya kadar Bakanlıkça idari para cezası verilecek.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel, münferit yatırım yeri olarak tahsis edilen alanlarla ilan edilen ihtisas sanayi bölgeleri, “Endüstri bölgelerinin kuruluşu ve ilanı” başlıklı unsura nazaran kurulan sanayi bölgesi olarak kabul edilecek.