Transantarktik Dağları tarafından doğu ve batı olarak ikiye ayrılan kıtada, ünlü Erebus Dağı üzere dev volkanlar dikkat çekse de, birçok Batı Antarktika kıyılarında kümelenmiş ve birtakımı birkaç kilometre buzun altında gömülü olan daha az bilinen yanardağlar da var.
Küresel ısınma nedeniyle eriyen buz katmanları, sadece deniz düzeyini yükseltmekle kalmıyor, tıpkı vakitte yer altındaki kayaların üzerindeki yükü da azaltıyor.
Live Science’da yer alan habere nazaran; bu durumun lokal volkanik aktivitelerde artışa neden olduğu öbür bölgelerde de gözlemlendi. Coonin ve takımı tarafından yapılan 4 bin bilgisayar simülasyonu, Antarktika’daki buz kaybının, gömülü yanardağların patlama sayısını ve büyüklüğünü artırabileceğini ortaya koydu.
Buz katmanlarının erimesi, yer altındaki magmanın üzerindeki basıncı azaltarak sıkışmış magmanın genişlemesine yol açıyor. Bu genişleme, magma odalarının duvarlarına daha fazla basınç uyguluyor ve bu da patlamaları tetikleyebiliyor.
Ayrıca, birtakım magma odaları, olağanda magma içinde çözünmüş halde bulunan uçucu gazları barındırıyor. Buzun erimesiyle birlikte bu gazlar, soda şişesi açıldığında meydana gelen karbonatlaşmaya emsal bir formda süratle dışarı çıkıyor ve odadaki basıncı daha da artırıyor.
Buz altı yanardağlarının patlamaları yüzeyde çabucak fark edilmeyebilir, lakin bu durum buz katmanı üzerinde önemli sonuçlar doğurabilir. Patlamalardan yayılan ısı, yüzeyin derinliklerindeki buzun erimesini hızlandırabilir ve üstteki buz katmanını zayıflatabilir. Bu da, yüzeyden gelen basıncın azalmasına ve yeni volkanik patlamalara yol açabilecek bir geri bildirim döngüsünü tetikleyebilir.
Bilim insanları, bu sürecin hayli yavaş olduğunu ve yüzlerce yıl boyunca gerçekleştiğini vurguluyor. Lakin bu, insan kaynaklı global ısınma durdurulsa bile geri bildirim döngüsünün devam edebileceği manasına geliyor.
Son buzul çağında Antarktika’daki buz katmanı çok daha kalındı ve tıpkı basınç azaltma ve magma-genleşme süreçlerinin geçmişteki patlamalara da katkıda bulunmuş olabileceği düşünülüyor.
Antarktika’daki bu potansiyel volkanik aktivite, sadece kıtanın ekosistemi için değil, tıpkı vakitte global deniz düzeyleri ve iklim üzerindeki tesirleri nedeniyle büyük değer taşıyor.