Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, Fatih Altaylı’nın hazırlayıp sunduğu Teke Tek programına katıldı.
Yavaş, Maraş merkezli sarsıntılara ait “Ankara Büyükşehir Belediyesi takımlarının 06.20’de sarsıntıya hazır olduklarını” söyledi. AFAD’ın telefonlarına karşılık vermediğini söyleyen Yavaş, “AFAD’a haber gönderdim. Telefonda bize dönmemeye başladılar. Sonra grupları gönderdik. Gerilerinden biz gittik gördük, sahiden çok dehşetli bir durum vardı. Hatay, Adıyaman, Kahramanmaraş’ta tablo berbattı. Elbistan da öyle” dedi.
Yavaş’ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:
Salı günü oradaydık. Sarsıntı olduğunda bir yakınımız telefonu çaldırdı. ‘Bu saatte bizi niçin arıyor acaba’ dedik. Konut yıkılmış, eşi enkazın içindeymiş. Bunu duyar duymaz ekranı açtım. İtfaiyeyi aradım, beni konuttan almaları için takımları aradım. Belediyeye gittim, vali beyefendiye telefon açtım. Kriz masasında toplandık. 06.20’de itfaiye her şeyiyle hazırdı. Daha sonra bir küme havaalanına gitti. 11.20’de uçabildiler. Direk Gaziantep’e iniyorlar. Şimdi misyon verilmemiş. Kahramanmaraş’a geçiyorlar. Trabzon Caddesi’nde görevlendiriyorlar. İkinci zelzeleye orada yakalanıyorlar. Trabzon Caddesi’ndeler, o ortada kimse yok. Bize o anda AFAD bir şey söyleyemiyor. Bizim takım Niğde yolundan çıktı. Kardan ötürü kapalı. Takımlarımız açtı. ‘Osmaniye’ye gidin’ denmiş. Daha sonra ‘Kahramanmaraş’a gidin’ denmiş. Bu ortada bizim eğittiğimiz grup vardı. Onlardan 300 kişi grup var. Hiçbir yere yönlendirilmiyoruz. Bizim Fen İşleri Daire Liderimiz dedi ki, ‘Hatay’a 35 kamyon gönderiyoruz, çadır gidecekse götürelim’ dediler. Kızılay ‘iyi düşünmüşsünüz’ dedi fakat aramadılar. Maalesef arayan soran olmadı. Daha sonra biz bunları direk Hatay’a gönderdik.
‘Hatay ve Kahramanmaraş’ta tablo çok kötüydü’
AFAD’a haber gönderdim. Telefonda bize dönmemeye başladılar. Sonra grupları gönderdik. Gerilerinden biz gittik gördük, nitekim çok vahim bir durum vardı. Hatay, Adıyaman, Kahramanmaraş’ta tablo berbattı. Elbistan da o denli. Daha sonra tekrar gittik. Vali beyefendiye sordum ‘eşleştirilmiş kent neresi’ diye. İş makinasıyla Hatay, işçi tarafıyla Kahramanmaraş idi. Hala bizim Hatay’da takımımız var. Kahramanmaraş’ta 15 gün kaldım. Her tarafı tekrar tekrar gezdik. Hatay’ın ikinci zelzelesinde yeniden gittik. En son sayın genel başkanımızla Malatya üzerinden tekrar Kahramanmaraş’a geldik. Sonraki gün sayın Akşener’le çadırları gezdik. Hala çadır yok. Muhtaçlıklar belirli. AFAD’ın çadırları daima yolların kenarında. Hatay’a geçerken gördüm. En ufak yağışta hepsini sel basacak. Konteyner muhtaçlığı çok fazla. Konteyner ve çadır bulamıyorsunuz. Sarsıntı büyük. Tertipte zorluklar olur ancak bizim ders çıkarmamız lazım. Biz iş makinaları devasa büyüklükte. 200’e yakın iş makinamız Kahramanmaraş’ta. Bir o kadar Hatay’da var. Ankara’daki işlerimiz aksamıyor.
‘Biz sizi çağırmadık, neden geldiniz deniyor’
Deprem olan yerlerin belediye liderleri birebir vakitte kendileri depremzede. Kendi çalışanları yakınlarını kurtarmaya gitmiş. Bu türlü durumda oraya en yakın büyükşehir belediyesine ‘çabuk gidin’ dendiğinde, mübalağa etmiyorum ben oraya 5 ben çalışanımla giderim. Büyükşehirlerin bu gücünden yararlanmak lazım, hangi parti olursa olsun. Biz hissediyoruz neredeyse ‘görünmeyin’ demek istiyorlar. Muhalif belediyeler hepsini yaptılar. Biz oranın halkı, acil muhtaçlıkları için gidiyoruz. Ancak biz bunu nereden hissediyorsunuz derseniz. Bu birinci değil ki. Elazığ sarsıntısında itfaiyemiz tam yaralıyı enkazdan çıkaracak, ‘Bir dakika bakan gelecek sen çık oradan’ deniyor. Sonra AFAD ve gruplar gelip çıkarıyor. Karadeniz’de afetlerle ilgili birkaç valiyi aradım ‘Yok liderim, komşu vilayetlerden geliyor’ dendi. Fakat gördüm ki komşu belediyelerin yapacağı iş değil. Büyükşehirlerin orada olması gerekiyor. Yangın oluyor, ‘Biz sizi çağırmadık neden geldiniz’ diyorlar. Doğal ki aksisi iş yapanlar da var. Kahramanmaraş’a birinci gittiğimde direk vali beyefendiden randevu aldım. Eline listeyi verdim. Emrinizdeyim dedim. Hakikaten aradılar, birebir gecenin sabahı Kahramanmaraş’a iş makinaları geldi. Hatay dahil 2 bine yakın kanala müdahale ettik. Hala da çalışmalarımız var orada.
‘Depremde en temel sorun organizasyondu’
Şu anda Kahramanmaraş, Elbistan ve Hatay’dayız. Adıyaman Gölbaşı’ndayız. Her yere yetişmeye çalışıyoruz. Hala çadır, barınma gereksinimi var. Kimi yerlerde su sorunu oluyor. Şanlıurfa’ya talep ettiler çabucak gönderdik. Bugün küçük iş makinalarımız var. Küçük golf otomobilleri üzere. Bunlarla harfiyat temizleniyor. İstediler, gönderdik. Bu türlü olmalı. Seve seve gidiyoruz. Oradan bir can kaynağı kurtarmak bir gurur kaynağı. Elazığ’dan kurtardığımız depremzedeyle hala konuşuyorlar. Bu memnunluk veriyor beşere. Gidiyoruz, Kahramanmaraş’a, bize teşekkür ediyorlar. Bütün Türkiye, sivil toplum kuruluşları, belediyeler ayaktaydı. Hepsi bir şey yapmanın dermanını arıyorlardı. Dedim ki depremzedelere ‘Bize teşekkür edecek bir şey yok. Allah korusun Ankara’da bu türlü bir şey olsa biliyoruz ki, siz bizim yanımızda olacaktınız’. Binlerce TIR gitti fakat kente giremiyor, ambulanslar çıkamıyor, iş makinaları geçemiyor. Kendi başına TIR’ı doldurmuş. Yolların kenarına bırakılmış. Bir taraf kıyafet beklerken, susuzluk çekerken orada israf oluyor.
‘Sayın Cumhurbaşkanının bunun hesabını sorması lazım’
Bizi nereye gönderirlerse oraya yardımcı oluyoruz. Kendi başımıza havaalanı tamirine kalkmadık. Lojistikte sorun olduğu için havaalanı 2 günde açılması lazım. Biraz geciktiler. Bizim gruplarımızı çağırıyorlar. Bizim seri formda oralarda iş makinalarımız var. Hatta yanlış hatırlamıyorsam Etimesgut Belediyesi var. Cumhurbaşkanı ‘yalan söylüyorlar’ dedi. Cumhurbaşkanına palavrası kim söylüyor Allah aşkına. Kim söylüyorsa cezalandırılması lazım. Bizim tweetimiz ‘havaalanındaki molozlorı temizliyoruz’ dedik. Bize ‘siz kimsiniz ki havaalanı yapıyorsunuz’ dendi. Biz orada betonları onarıyoruz. Bunun yapılmayacak bir durumu yok ki. ‘Siz kim oluyorsunuz’ dendi. Bu haller da yanlış. Biz bunu hak etmedik. İGA’nın bu biçimde biz yokmuş üzere davranması oradaki insanın emeğine yazık. Gereksiz bir tartışma. Sayın Cumhurbaşkanı bunun hesabını bizden değil kendisine yanlış bilgi verenlerden sorması lazım.
‘Deprem bölgesinde çok türel sorunlar çıkacak’
Bu sarsıntıda, afetlerden alacağımız en büyük deneyim büyükşehir belediyelerini kullanmasını yeterli bilmek gerekir. Biz buradan Hatay’a yola çıktık diyelim. Bizim oraya kaç iş makinasıyla geldiğimizi bilecekler. Artık cep telefonu var. Pozisyon atabilirsiniz ‘siz şuraya gideceksiniz’ denilebilir. Beldelere kadar gittik oralarda. Bakanlıktan gelmişler ‘Sizi şuraya yerleştireceğiz’ demişler. Bir kere yerlerinden kopmak istemiyorlar. Bulunduğunuz yer fay sınırına yakın ve ziyan görmüşsünüz. Gitmek istemiyorsunuz. Bakanlık da vilayetle sizi götüreceğim diyor. Jeolojik etüd raporların bir an evvel gelip Bakanların haklı olduğu görmeliler. Nurhak’ta dere yatağına dökülüyordu mesela. Asbesliydi. Bir an evvel durdurulması lazım. 90 metre yer altından tekrar suya karışacak, öbür rahatsızlığa yol açılacak. Bu hafriyatlar kolay kalkacak üzere değil. Hafriyatı temizlemekle kalmıyor. Uygun yer seçimi sorun olacak. Hukuksal sorunlar çıkacak. Müteahhidi bulamayacaksınız, meskenlerin bir kısmı paylı. Bir biçimde milletimiz bunun altından kalkar.
‘Ankara’da kahramanmaraş günleri olarak başladık’
Birçok yerde üretim durmuş. Çalışanlar kaçmış, korkmuşlar sarsıntıdan. Bunların içinde teknik olanlar çabucak iş buluyor. Biz de meslek merkezinden 300’e yakın şahsa iş bulduk. İş makinalarının bir an önce çalışması lazım. Bu fabrikaların yurt dışına taahhütleri var. Kahramanmaraş ihracatta yer tutuyor. Küçük esnaf ‘çeklerimiz, senetlerimiz var ne yapacağız’ diyorlar. Bize baraka da olsa yer yapılsın diyorlar. Hükümetin alacağı önlemler var. Esnafa para verilmesi, faizlerin, mümkünse borçların silinmesi, çeki yazılanın kara listeye alınmaması üzere. Bugün müteahhitlere de kredi vereceklermiş. Bu çok yeterli olur. Kahramanmaraş’ta ticaret odasıyla protokol yaptık. Ellerinde kayısı varmış. Birinci etapta 200 ton. Üreticilerden almak istiyoruz. Malatya’nın kayısısını alıyoruz. Yeniden Malatya günleri de yapacağız. Bugün Ankara’da Kahramanmaraş Günleri olarak başladık.
‘Deprem kadar ekonomik ziyan da olabilir’
Ankara’ya 230 bin göç olduğu söylendi. Tahsil nedeniyle çok geliyorlar. Zelzele bölgesinde en fazla bizden talep edilen okuldu. Okul açılmazsa gitmek zorunda kalacaklarını söylediler. Okul ve işyeri sorunu bir an önce halledilmesi lazım. Fabrikanın yanına konteynerlerin konulup çalışanların itimat içinde kalacakları yerin sağlanması lazım. Yoksa sarsıntının verdiği ziyan kadar ekonomik ziyan da ayrıyeten ortaya çıkar.
‘Kentsel dönüşüm boş topraklara döndü’
Kocaman binalar yapılıyor. Buradan çıkınca trafiğin sıkışacağı belirli değil. Ankara’da DSİ 2011 yılında 21 tane taşkın alanı belirtmiş. 2013’de bir kısmının projesini yapmışlar ancak hiçbirisini yapmamışlar. Sel oluyor ‘mazgallar tıkalı’ diye dalga geçmeye başlıyorlar. Bu DSİ’nin olduğu yerlerin hepsinde sel var şu anda. Ne kadar dere yatağı var kocaman kocaman gökdelenler dikili. Her toprak kesimi landa çevrilmiş. Kentsel Dönüşüm Kanunu çıktığı vakit, yıpranmış, yenilenmesi gereken bölgeler diye çıktı. Ankara’da bu iş boş yerlere döndü. Yüksek gökdelenler yapıldı. Yoksa kentsel dönüşüme kimse karşı değil. Parsellerin içinde 500 kişinin payı var. Diyorlar ki ‘git müteahhitle anlaş’. Anlaşılabilir mi? Biz artık ‘buyrun tapunuzu alın istediğiniz müteahhide verin’ dedik ve çözdük. Ankara’da dere yataklarını imara açmışlar. Ben bunu iptal ettim dediğim vakit bedelini ödemesi gerekecek belediyenin. Bunun altından kalkma ihtimali yok ki.
‘Vatandaş da çok istekli değil’
Sanıyorum Cumhurbaşkanı İstanbul Büyükşehir Belediye lideriydi. Kağıthane’yi daima sel basıyordu. Tahminen merhum Kadir Bey’in vaktinde oluyordu. ‘Biz sizi şuraya taşıyalım’ deniyor. Vatandaş ‘Biz buradan çıkmayız’ diyor. Sonraki gün sel geliyor ‘nerede bu devlet’ deniyor. Bu türlü de bir şey var. Vatandaş da çok istekli değil. Altyapısını yapmazsanız yaptığınız her şey boşa gidiyor. Birinci seçildiğimde Etimestgut’ta da sel baskınından insan ölmüştü. Kim ne derse desin yanlışsız olan işler yapacağız.
‘Altgeçitlere kamera koyduruyorum’
Aslında kent içine altgeçit çok uygun değil. O denli bir şey ki biz de 10-11 tane yapmak durumunda kaldık. Düğme yanlış bağlanınca hepsi o denli gidiyor. Otoban üzere olunca siz de bir tane yapıyorsunuz. Bunun sonu yok. Vaktinde hiçbirine mazgal bile konmamış. Artık bu türlü bir kent selinde bunların hiçbiri işe yaramaz. Ben artık hepsine kamera taktırıyorum. Sel baskınından itibaren oranın yolunun kesinlikle kesilmesi lazım. Çankaya’dan bu türlü bir altgeçidin suyunu alacak ırmak yatağı yok. Şöyle bir şey yapılabilir; altgeçit yapılırken geriden yol aşağı indirilirse, çıkış da tıpkı halde olursa en azından oraya girenler yolun karşısına da görür. Bir de köprünün yüksekliği itibariyle yüzde 100 dolmaz. Yaya odaklı bir trafiğe gereksinim var. Araç trafiğine odaklı yaparsanız bunlara maruz kalıyorsunuz.
‘İnsanca bir kentsel dönüşüm yapmak lazım’
Bizim de kentsel dönüşüm planımız var Cumhurbaşkanının imzasını bekliyor. Kentsel dönüşüm yaparken yıkılması gereken yerdir. Bunun sorununu çözemiyorsunuz. Eski binalarda, bilhassa ahşap meskenlerde üç aile kalabiliyor. Bunlara çık dediğinizde 3 farklı daireye gereksinim oluyor. Ahşap konut üzere olmuyor. İskenderun’da Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile afet bölgesinden çıkarıldı. Sorun burada değil. İnsanca bir kentsel dönüşüm yapmak lazım. Ankara’da birçok yerde gecekondu vardı. Bunların birçoğu yıkıldı. 14 bin adedine hala borcumuz var. Şöyle düşünün; burası Erzurumlular Mahallesi. 30-40 yıl evvel gelmişler. Herkes kendi meskeninde. Gece vakti eşi nöbete gidiyorsa komşusuna gidiyor. Düğünde cenazede beraberler. Bunları yıktık, haydi bakalım kurayı çekin dedik. Kurayı çekince komşuluk münasebeti kalmadı. Hepsi borçlandırıldı. Apartman aidatı, asansör bakımı, hepsi masraf. Alışkın değiller ki. TOKİ şu anda yapıyor. Birbirine yakın olanlara birlikte kura veriyor. Doğrusu bu. Dava açıyorlar. Sulukule tarafını hatırlıyorum. Hiç kimse orada siz burada kentsel dönüşüm yapmayın denmedi. Yalnızca onların kültürünün yaşatılması istendi. Her afetin ardında siyaset aramanın bir manası yok. Son derece yanlış. Benim bir afet karşısında bir tane bile tweet atmışlığım yok.
‘Öleceksem ben öleceğim diye itiraz etti bana’
Dün toplumsal medyada vardı. İstanbul’un bir kısmı gösteriliyordu. Kırmızı çatılar neredeyse soluk alacak bir şey yok. Allah korusun diyorum artık. İstanbul 30 senede falan hazır olur lakin çok kararlı olunması lazım. İstanbul’da bedelli bir yere gittiniz, ‘biz buradan kalıp alacağız’ diyorsunuz. Ya bozuk çıkarsa, ‘hadi buradan çıkın’ dense. Beşerler istemiyor. Bunların hepsinin kanunla düzenlenmesi lazım. Ölmelerine müsaade vermemek lazım. Beypazarı’nda benden çok evvelki periyotta kaba inşaatı bitmiş, yapamamış. Ruhsat yenilemeye gelinmiş. Rapor almışlar tehlikeli çıkmış. ‘Sana ne kardeşim, ölürsem ben öleceğim’ diyor. ‘Kusura bakma devlet senin ölmemen için yetki verdi bana’ dedim. Küsüp gitmişti.
‘En az 750 bin konut düşünüyorum ben’
İlk evvel onların rahat yaşayacağı prefabrik konutlar yapılması sonra da taban etüdlerinin yapılması lazım. Şu anda taban sıvılaşması oldu, kıymetlerin yine alınması gerekir dedi bahisten anlayan bir arkadaş. Münasebetiyle bedeller de değişecektir. Tez etmemek lazım. Beşerler süreksiz konutlarda barınma, işyerlerinin hayata geçmesinden sonra mantıklı düşünmesi lazım. Tez ivedi seçime gidiyoruz ’20 bin konut yaptı’ vs. olacak üzere değil. Ben sarsıntı bölgesinde en az 750 bin konut diye düşünüyorum.
‘Odaların elinden vizeleri neden aldılar?’
Kahramanmaraş’ta dağın eteklerinde yüksek katlı binalarda ziyan yoktu. Siz İstanbul’da en kıymetli bir yerdesiniz. Size diyecekler ki, ‘gidin şu dağın yakınında durun’. Sorunlar çıkacak. Devlet bir biçimde bunun altından kalkmak durumunda. Evvelce odalardan vize alınıyordu. Niçin vizeyi aldılar odalardan. Bunun da hesabının sorulması lazım. Odalar sizin üzere düşünmek zorunda değil ki. Ben inşaat yapmadım ancak odalırın çok ciddiye aldığını söylediler. Büsbütün siyasi arbede sonucu bunların gelirinin kesildiğini biliyorum.
Kemal Bey oraya gitmese ne diyecekler? ‘Oraya bile gitmedin’ diyecekler. Gidince de ‘niye gittin’. Elbette gidilecek. Orada asla siyasi propaganda yapılmıyor. Muhtarlardan, sivil toplum kuruluşlarıyla toplanıldı. Kahramanmaraş Ticaret Odası’na tekliflerini söyledi genel lider. Sayın Cumhurbaşkanı oraya Devlet Bahçeli ile o denli bir gidiyor ki. Güvenlik nedeniyle vatandaşla görüşeceğine inanmıyorum. Bir de ‘her şey çok hoş, her şey tamam’ diye söylüyorlar. O denli zannediyorum sayın Cumhurbaşkanının canını sıkacak bir şey söylemiyorlar. Cumhurbaşkanı onlardan aldıkları bitkileri aktarıyor.
‘Seçildikten sonra herkesi kucaklayacaksınız’
Her şeyden önce Türkiye’de aday olmanın yolları aşikâr. Ben aday oldum demekle olmuyor. Adayların hepsine muvaffakiyetler dilerim. Baştan beri daima şunu söyledim; ittifak var. Biz Millet İttifakı’nın belediye başkanı seçildik. Böyle bir şey olursa İttifak ‘sen aday olacaksın’ denildiğinde olurdum. Ben bu türlü bir vazife verilirse fakat aday olabileceğini söyledim. Ben Cumhurbaşkanı adayı olacağım derseniz, bunu hareketlerinizle aşikâr edersiniz. Siyasi demeç vermeden, televizyona çıkmadan bu türlü bir şeyin ortaya çıkması garip. Mansur Yavaş dendiği vakit Anadolu’nun her yerinden yüksek anketler çıkmaya başladı. Benim bir biçimim var. Beypazarı belediye başkanı iken de, şimdi de seçimden evvel şunu söylemiştim ‘Biz kazanacağız ancak karşılığımızda düşman yok’. Seçildikten sonra bir tane siyasi polemiğe girmedim. Bana oy vermeyenlere karşı bir tek mesajım yok. Seçilirsiniz, seçilinceye kadar siyasi yarış olur. Bunu karalama siyaseti olarak yapmazsınız. Projelerinizi anlatırsınız. Seçildikten sonra herkesi kucaklayacaksınız. Zira herkesten su parası alıyorsunuz, vergi alıyorsunuz.
‘Benim ankara’da bir tek fotoğrafım yok’
Belediye liderlerini tekraren çağırdım. Büyük çoğunluğu gelmedi. Muhtarları topladım. Gereksinimlerin acil olanlarından başladık. Ayrıyeten farklı bir belediye başkanlığı yaptık. Kırsal kalkınma, vatandaşın konforu ismine çalışmalar Türkiye çapında duyuldu. Ankara’da bir tane fotoğrafım yok. Belediyenin içinde de yok, yasak. Hiçbir halde fotoğraf asmıyorum. Yaptığımız çalışmalar Türkiye çapında birçok belediyeler tarafından örnek alındı. Bir belediye bizim yaptığımızı yapmıyorsa vatandaş ‘Ankara’da şöyle bir uygulama var’ dedi. Bizim polemiğe girmememiz tuttu. Demek ki siyasi arayış da bizi gündeme getirdi. Algı yapacak neyimiz var? Siyasi tweet atmıyoruz, televizyona çıkmıyoruz. Yalnızca vatandaşın yanında oluyoruz, düğünde, aktiflikte. Artık seçim başlayacak diye yeni bir hesap açtım ki, tekrar takip edenler de farklı düşünüyorlarsa rahatsız olmasınlar diye. Oy vermeyenlerin hatırını kırmamak için. Zira ben hepsinin belediye lideriyim.
‘Gençlerin kırgınlığını anlıyorum’
Gençler ‘Biz seni yahut Ekrem Bey’i istiyoruz, aday olun’ diyor. Bu türlü bir siyaset yok. 6’lı Masa derse tamam fakat tek başına işin içerisine girmek macera oluyor. Bir de sandık güvenliği sorunu var. 2014 yılı seçiminin mağduruyum ben. Seçim kurulu benim dönemimde verdiği kararın aksini referandumda verdi. Mühürsüz tutanaklar geçerlidir dedi. Mühürsüz oy pusulalar sayıldı. Gençler bir insanı durup dururken sevmiyor. Demek ki gençler bizim hareketlerimizden siyaset üslubumuzdan güzellerine giden bir şey var.